مختصری از شاهنامه دموت ( ابوسعیدی )
شاهنامه دموت مهمترین و تزئینی ترین نسخه خطی عهد ایلخانی است که در قرن 8 هجری قمری کشیده شده است. تصاویر این شاهنامه از داستانهای شاهنامه فردوسی میباشند و آنها را 180 تصویر تخمین زده اند که اکنون 57 مجلس آن شناسایی شده است. جالبتر این است که فقط یک مجلس آن در ایران موجود میباشد.
این شاهنامه دارای خصوصیات و ارزشهایی است که با وجود ورقهای زیاد آن، در بعضی نگاره ها ویژگی مشابه دیده میشود که احتمال میدهد به وسیله یک فرد خاص کشیده شده است یا وابسته به حکومت و تحت سرپرستی استادان خبره باشد. این ویژگی ها که باعث شده شاهنامه دموت یکی از نمونه های برجسته هنر کتاب آرایی و نقاشی ایرانی دوره ایلخانی شود:
• تصاویر و نقاشی های متنوع در شیوه اجرای آن دیده میشود که تا قبل از آن شاهد آن نیستیم.
• به تصویر کشیده عواطف . احساسات انسانی در این نقاشی مورد توجه واهمیت بوده و به طور خاص به آن پرداخته اند و کار کاملا جدیدی است.
• ورود عناصر چینی و بیزانسی به تصاویر این شاهنامه وارد شد.
• و همچنین اندازه متفاوتش نسبت به نگاره های پیشین خود.
ژرژ دموت: به عنوان یک عتیقه شناس پاریسی آثار و نسخ خطی ایرانی را به فروش می رساند. دموت این شاهنامه را که اکنون به اسم خود این فرد مشهور است، به خاطر حجم بزرگ و تصاویر زیاد به صورت ورق ورق فروخت. او حتی بعضی از ورق ها که به صورت پشت و رو بودند را به روش خاصی از هم جدا کرد و فروخت. (دموت شاهنامه شاه اسماعیل دوم را به همین صورت ورق ورق کرد و فروخت)
این شاهنامه به شاهنامه ابو سعیدی هم معروف است چون در عهد سلطنتش و به کمک وی این کتاب به اتمام رسیده است.
توضیح کوتاهی در مورد 2 مجلس از نگارگری های شاهنامه دموت:
این شاهنامه دارای خصوصیات و ارزشهایی است که با وجود ورقهای زیاد آن، در بعضی نگاره ها ویژگی مشابه دیده میشود که احتمال میدهد به وسیله یک فرد خاص کشیده شده است یا وابسته به حکومت و تحت سرپرستی استادان خبره باشد. این ویژگی ها که باعث شده شاهنامه دموت یکی از نمونه های برجسته هنر کتاب آرایی و نقاشی ایرانی دوره ایلخانی شود:
• تصاویر و نقاشی های متنوع در شیوه اجرای آن دیده میشود که تا قبل از آن شاهد آن نیستیم.
• به تصویر کشیده عواطف . احساسات انسانی در این نقاشی مورد توجه واهمیت بوده و به طور خاص به آن پرداخته اند و کار کاملا جدیدی است.
• ورود عناصر چینی و بیزانسی به تصاویر این شاهنامه وارد شد.
• و همچنین اندازه متفاوتش نسبت به نگاره های پیشین خود.
ژرژ دموت: به عنوان یک عتیقه شناس پاریسی آثار و نسخ خطی ایرانی را به فروش می رساند. دموت این شاهنامه را که اکنون به اسم خود این فرد مشهور است، به خاطر حجم بزرگ و تصاویر زیاد به صورت ورق ورق فروخت. او حتی بعضی از ورق ها که به صورت پشت و رو بودند را به روش خاصی از هم جدا کرد و فروخت. (دموت شاهنامه شاه اسماعیل دوم را به همین صورت ورق ورق کرد و فروخت)
این شاهنامه به شاهنامه ابو سعیدی هم معروف است چون در عهد سلطنتش و به کمک وی این کتاب به اتمام رسیده است.
توضیح کوتاهی در مورد 2 مجلس از نگارگری های شاهنامه دموت:
صحنه به دار آویختن مانی
درمرکز این تصویر جازه مانی را میبینیم که روی زمین افتاده و صورت آن محو است. فردوسی در اشعارش نوشته که پوست مانی را کنده و از کاه پر کرده و بر درخت نخلی آویخته اند. سمت چپ او 2 سواره و 2 پیاده نقش شده، یکی از سواره ها که به نظر میرسد شاپور یا یکی از روحانیون زرتشتی باشد،چیزی شبیع چاقو در دست دارد که به طرف بالا و رو به جسد گرفته که میتوان نوعی قدرت نمایی تعبیر کرد. شخص دیگری کنار این دو سواره ایستاده است و به طرف بالای درخت اشاره دارد که در حال گزارش میباشد. شخص دیگری هم در حال زدن بر جسد مانی است.این نگاره تنها نگاره ایست که در ایران، موزه رضا عباسی نگه داری میباشد.
زاری و مویه برای مرگ اسکندر
در شاهنامه دموت مجالس سوگواری در درجه اول اهمیت قرار میگیرند. در تمام آنها آدم ها در سراسر تابلو ازدحام کرده اند که کاملترین مجالس سوگواری مربوط به نگارگری زاری و مویه برای مرگ اسکندرمیباشد.
اسکندر بر روی سکویی نظیر تخت امپراطوران چین که نقوش چینی بر روی چوب آن حکاکی شده، قرار دارد.در اطراف تخت 4شمع در شمعدان های اسلامی ترسیم گردیده است و روی فرش که حاشیه و مرکز آن پر از نقوش کوفی است قرار دارد. در بالای تابوت و در اطراف آن فانوس های بلورین که در مساجد از آنها استفاده میشد قرار دارد. پرده ها در پشت آنها طوری آویزان است که شکل طاق به خود گرفته است. سوگوارها در دو طرف تابوت با ریش بلند و سر برهنه قرار گرفته اند و دستهاشان یا بر سینه یا به طرف آسمان است. در پشت تابوت شخص ریش داری قرار دارد که به خاطر حالت متفکرانه اش احتمالا ارسطو معلم اسکندر باشد. چند زن در قسمت جلوی تابلو که تمام آنها از پشت یا نیم رخ است و با دو دست بر سر میزنندکه حالت شدیدی از غم ایجاد میکنند. مادر اسکندر خود را دیوانه وار به روی تابوت افکنده، جامه بلند او نیز چروکی دارد که حالتی حزن آور به خود گرفته و بر روی این چروک به شدت تاکید شده است.
این چین لباسها تاثیر هنر بیزانس و چهره و لباس مغولی-چینی است.
هنرمند ایرانی برای به تصویر کشیدن سوگ از شیوه های خلاقانه خاصی استفاده میکند تا اندوه و غم را به بیننده انتقال دهد. حالت اندوهناک چهره ها، خمیدگی پیکره ها، خطوط اریب در تصویر، فشردگی پیکره ها، خطوط درهم، چین های لباس و رنگشان همه و همه احساس اندوه و نگرانی و تشویش را در مخاطب بر می انگیزد.
<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: